به گزارش روابط‌عمومی هدایت کشتی خلیج‌فارس به نقل از مانا ـ سال ۲۰۲۵ نقطه عطف مهمی در صنعت کشتی‌رانی به شمار می‌رود؛ زیرا آنچه زمانی به‌عنوان شوک‌های موقت عرضه، تحریم‌های آزمایشی یا اختلافات اقلیمی دیده می‌شد، اکنون به یک وضعیت دائمی از دوگانگی جهانی تبدیل شده است.
طبق پیش‌بینی‌های دریایی مؤسسه WINDWARD، در سال ۲۰۲۶ صنعت دریایی که ۸۰ درصد از حجم تجارت جهانی از طریق آن جابه‌جا می‌شود، در پیوند مستقیم با تغییر نظمی قرار دارد که در سال ۲۰۲۵ شکل گرفت.
در این ارتباط، بازگشت ترامپ به کاخ سفید این روند را تسریع کرده است. واشنگتن از تعرفه‌ها و تحریم‌های ثانویه به‌عنوان ابزارهای سیاست اقتصادی استفاده می‌کند. برای نخستین بار در دهه‌های اخیر، تعرفه‌ها از نظر سیاسی ایمن‌تر از تحریم‌ها تلقی می‌شوند. مؤسسه WINDWARD نگاهی کلی به رویدادهایی دارد که ممکن است در سال ۲۰۲۶ چالش‌هایی را برای صنعت حمل‌ونقل دریایی ایجاد کنند.
نظم جهانی: ایالات متحده بار دیگر سیاست اقتصادی مبتنی بر تعرفه را تأیید می‌کند، در حالی که چین، روسیه و ونزوئلا در حال تثبیت سیستم‌های تجاری و پرداخت جایگزین هستند. از این رو باید انتظار چندپارگی ژئوپلیتیکی بلندمدت را داشت.
اجرای قوانین در اروپا: اتحادیه اروپا سیاست‌های خود را به نظارت مستقیم دریایی تبدیل کرده و اختیارات جدیدی برای ورود و توقیف کشتی‌های ناوگان سایه به دست می‌آورد. پرچم‌های غیرواقعی و ثبت کشتی‌های ناوگان سایه با اجرای هماهنگ و نظارت سخت‌گیرانه در شمال اروپا ـ بالتیک روبه‌رو خواهند شد.
حاکمیت داده‌ها: مرزهای مبهم میان هوش مصنوعی مصرف‌کننده و شرکت‌ها، خطر نشت و بیرون‌ریزی اطلاعات را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی، چارچوب‌های ایمن داده، میزان تاب‌آوری شرکت‌ها را تعیین خواهند کرد.
انرژی و کالاها: طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، رشد تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۶ کند خواهد شد؛ زیرا مصرف چین متوقف شده و افزایش تولید آمریکا عرضه را بالا می‌برد. این روند موجب افزایش موجودی و حجم نفت روی آب شده و خطر رکود را احیا می‌کند.
محدودیت‌های تجاری: سال ۲۰۲۶ با اجرای ترکیبی تحریم‌ها و تعرفه‌ها همراه خواهد بود. این محدودیت‌ها نه‌تنها کشتی‌ها، بلکه پالایشگاه‌ها، کارگزاران و بیمه‌گران را نیز هدف قرار می‌دهند.
اقتصاد دریایی: اختلال در ترافیک کانال سوئز و استفاده از مسیرهای دماغه امید نیک به وضعیت عادی تبدیل می‌شود، مگر آنکه عدم قطعیت ژئوپلیتیکی و نگرانی‌های امنیتی کاهش یابد. مسیرهای طولانی‌تر و نرخ‌های بالاتر حمل بار همچنان مبنای صنعت دریایی باقی خواهند ماند.
تجارت دریایی تحت فشار: مسیرهای تجاری نه از طریق دیپلماسی، بلکه تحت تأثیر اقتصاد در حال تغییر شکل می‌گیرند. حملات حوثی‌ها در دریای سرخ موجب کاهش ۷۰ درصدی ترانزیت کانال سوئز شد؛ روندی که در سال ۲۰۲۴ به‌طور محسوس‌تری مشاهده شد. در نتیجه، عبور کشتی‌ها از مسیر دماغه امید نیک هزاران مایل دریایی به هر سفر افزود. این عوامل عرضه تناژ را محدودتر کرده و نرخ حمل بار را حتی در شرایط کاهش تقاضا افزایش دادند.
در سال ۲۰۲۵، سفرهای طولانی‌تر ظرفیت مؤثر را محدودتر و از نرخ‌های بالاتر پشتیبانی کرد. احتمال دارد در صورت نبود بهبود پایدار امنیتی، تردد کشتی‌ها از مسیر دماغه امید نیک در سال ۲۰۲۶ نیز ادامه یابد.
ناوگان سایه: با گسترش ناوگان سایه روسیه، کشتی‌هایی که عمدتاً خارج از مقررات مالی و دریایی غرب فعالیت می‌کنند، یکپارچگی نظارتی تجارت جهانی را تضعیف کرده و نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین را تهدید می‌کنند. بسیاری از این کشتی‌ها از داده‌های جعلی سیستم شناسایی خودکار (AIS) استفاده می‌کنند، ثبت‌ها را دستکاری می‌کنند یا در آب‌های بین‌المللی عملیات انتقال کشتی به کشتی انجام می‌دهند تا از بازرسی‌های بندری گریخته و مبدأ و مقصد محموله را مبهم سازند.
پیامدهای این وضعیت فراتر از اجرای قانون است. هر کشتی اضافی در ناوگان تاریک، یکپارچگی داده‌های تجارت جهانی را تضعیف کرده و شاخص‌های حمل بار و مدل‌های ریسک را تحریف می‌کند. اقتصاد دریایی به شفافیت وابسته است و عدم شفافیت، علاوه بر افزایش ریسک، ناکارآمدی را نیز به همراه دارد.
در سال ۲۰۲۶، اروپا در نوزدهمین بسته تحریمی خود نه‌تنها کشتی‌ها، بلکه عوامل مؤثر در زنجیره نفت را نیز هدف قرار داده و کنترل‌های مربوط به دور زدن تحریم‌ها را تشدید می‌کند.
فناوری به‌عنوان ستون فقرات جدید اطلاعاتی: در سال ۲۰۲۶، سیستم‌های هوش مصنوعی به‌صورت چندعاملی عمل خواهند کرد. این سیستم‌ها جایگزین تحلیلگران انسانی نمی‌شوند، بلکه دامنه دسترسی آن‌ها را افزایش داده و به تعداد انگشت‌شماری از متخصصان اجازه می‌دهند هزاران کشتی و تأسیسات را به‌طور هم‌زمان رصد کنند. با این حال، این تحول دیجیتال آسیب‌پذیری‌های خاص خود را دارد. برای اپراتورهای دریایی که با داده‌های طبقه‌بندی‌شده یا اختصاصی کار می‌کنند، تهدید صرفاً نفوذ سایبری نیست، بلکه افشای غیرعمدی داده‌ها از طریق تعاملات روزمره با هوش مصنوعی نیز محسوب می‌شود. در این فضا، الگوریتم‌ها تعیین خواهند کرد چه کسانی پیشرفت می‌کنند.
بدین ترتیب، دنیای دریانوردی در آستانه سال ۲۰۲۶ وارد دوره‌ای از تغییرات شدید می‌شود. توافق صلح در اوکراین همچنان بعید است، دریای سرخ بی‌ثبات باقی می‌ماند و تحریم‌ها، تعرفه‌ها و اختلافات اقلیمی بخش عمده‌ای از گفتمان‌ها را به خود اختصاص خواهند داد.
در دل این بی‌ثباتی، فرصت‌هایی نیز نهفته است. نظام تجاری ازهم‌گسیخته به شفافیت و راستی‌آزمایی اهمیت بیشتری می‌دهد. با گسترش اجرای قوانین از سطح کشتی‌ها به کل اکوسیستم گسترده‌تر، تقاضا برای اطلاعات دریایی معتبر، چندمنبعی و قابل اعتماد احتمالاً در میان بیمه‌گران، نهادهای تنظیم‌گر و شرکت‌ها افزایش خواهد یافت.چالش اصلی سال ۲۰۲۶ نه دسترسی به داده‌ها، بلکه اعتماد به آن‌هاست.